De moderne rangschikking van letters op een computertoetsenbord dateert uit de late 21e eeuw. Toen de ontwerpers van drukpersen hun meesterwerken in opdracht begonnen te geven en de eerste moeilijkheden met typen ondervonden. Met vallen en opstaan zijn de lay-outs ontwikkeld die tot op de dag van vandaag op het toetsenbord worden gebruikt.
De moderne lay-out van letters op het toetsenbord van de computer is een erfenis van typemachines die aan het einde van de 21e eeuw in de Verenigde Staten werden geproduceerd onder leiding van Christopher Scholes.
QWERTY-indelingsprincipe
Op de eerste exemplaren van de typemachines waren de letters in alfabetische volgorde in twee rijen gerangschikt. Met de ontwikkeling van de afdruksnelheid zorgde deze lay-out voor wat problemen. Veelgebruikte letters werden naast elkaar geplaatst en, wanneer ze werden gedrukt, bleven hamers, die letters op papier sloegen, vaak aan elkaar vastklampen. K. Scholes werkte aan dit probleem. Geleidelijk aan het veranderen van de typemachine, experimenteerde ik met de lay-out van de toetsen. Zo werd de QWERTY-layout ontwikkeld (lees door letters van de eerste rij van links naar rechts).
Het principe van deze lay-out was dat de meest populaire letters in de teksten verder van elkaar werden geplaatst. Het doel van deze regeling was om technische problemen te voorkomen. Doordat er met twee wijsvingers werd getypt, kon een verhoging van de typsnelheid worden bereikt.
In 1888 ontwikkelde Frank McGurrin een blinde typemethode met tien vingers voor de QWERTY-lay-out, waardoor deze populair genoeg was. Lay-out werd gebruikt door alle fabrikanten van drukmachines en blind typen door alle typisten.
Tegenwoordig is QWERTY de meest populaire lay-out van het Latijnse alfabet op het computertoetsenbord geworden, dat wordt gebruikt voor Engels en andere talen die door het Latijnse alfabet worden gebruikt.
De QWERTY-layout is niet de enige en verre van ideaal bij het plaatsen van letters. De belasting van de vingers wordt niet helemaal goed verdeeld en valt vooral op de ringvingers en pinken, wat ook de typsnelheid beïnvloedt.
Dvorak-indeling
In 1936 slaagde een professor aan de Universiteit van Washington, August Dvorak, erin de handigste lay-out voor een letterzetter te ontwikkelen. Op het gelijknamige toetsenbord staan veelgebruikte letters in de middelste en bovenste rij. De middelste rij bevat alle klinkers aan de linkerkant en de veelgebruikte medeklinkers aan de rechterkant. In dit geval is de belasting van de handen evenwichtiger en is de typsnelheid veel hoger.
Colemak-lay-out
Shai Coleman ontwikkelde in 2006 de Colemak-lay-out (van Coleman + Dvorak), die een alternatief is voor de hierboven genoemde lay-outs. Daarin staan de tien meest gebruikte letters, samen met de Backspace-toets, op de tweede rij van het toetsenbord. Hierdoor wordt de afwisseling van handen vaker gebruikt en worden de pinken niet belast. Colemak is aanzienlijk sneller dan QWERTY en iets sneller dan de lay-out van Dvorak, ook meer aangepast aan de moderne computerrealiteit.
QWERTY-indeling
In de Sovjet-Unie werd de eerste Russische lay-out in 1930 gebruikt. Het had de vorm van YIUKEN en werd gebruikt tot de spellinghervormingen, die halverwege de jaren vijftig plaatsvonden. Omdat sommige letters van het alfabet werden uitgesloten, veranderde de lay-out in de loop van de tijd in QWERTY (lees vanaf de letters van de eerste rij van links naar rechts), dat nog steeds wordt gebruikt op het toetsenbord van de computer.
Omdat typemachines veel later in de USSR verschenen, werd de lay-out van het Cyrillische alfabet onmiddellijk ontwikkeld met een meer rationele opstelling van de toetsen en aanvankelijk een hoge ergonomie. Onder sterke wijsvingers worden veelgebruikte letters gebruikt, en onder zwakke pinken en ringvingers minder vaak gebruikte letters.
